Ekzema: Simptomat, Shkaqet dhe Menaxhimin

Ekzema, ose dermatiti atopik është një çrregullim kronik i lëkurës që prek miliona njerëz në mbarë botën, duke përfshirë foshnjat, fëmijët dhe të rriturit. Ajo shfaqet në formën e kruajtjes së theksuar, skuqjes, tharjes dhe inflamacionit të lëkurës. Edhe pse ekzema nuk është ngjitëse, ajo mund të ketë një ndikim të madh në cilësinë e jetës së përditshme të individit, duke ndikuar tek gjumi, mirëqenia mendore dhe aktivitetet sociale. Ne, në Starmed Hospital, synojmë t’ju ndihmojë me gjithcka që duhet të dini: nga shkaqet dhe simptomat deri tek trajtimi apo parandalimi.

Çfarë Është Ekzema?

Ekzema është një term që përfshin disa gjendje inflamatore të lëkurës, por më e zakonshmja prej tyre është dermatiti atopik. Kjo formë e ekzemës lidhet shpesh me çrregullime të tjera si astma. Ajo zakonisht fillon në fëmijëri, shpesh para moshës pesë vjeç, dhe në shumë raste mund të vazhdojë deri në moshën e rritur. Simptomat kanë tendencën të shfaqen në mënyrë ciklike, me periudha shpërthimi të alternuara me faza qetësie.

Shenjat më të zakonshme përfshijnë lëkurë të thatë, kruajtje intensive, skuqje, flluska të vogla që mund të rrjedhin lëng dhe formim të koreve. Tek fëmijët e vegjël, ajo shpesh prek fytyrën dhe pjesët e jashtme të gjymtyrëve, ndërsa tek të rriturit ndodhet më shpesh në bërryla, prapa gjunjëve, në kyçe dhe në qafë. Për disa njerëz, simptomat përkeqësohen gjatë natës, duke përkeqësuar cilësinë e gjumit.

Shkaqet dhe Faktorët Kryesorë

Shkaku i saktë i ekzemës nuk është zbuluar ende, por kërkimet na shtyjnë të besojmë se ekzema është rezultat i një kombinimi të faktorëve gjenetikë dhe mjedisorë. Njerëzit me histori familjare të ekzemës, astmës apo alergjive kanë më shumë gjasa të preken nga ekzema. Një nga shpjegimet më të njohura për ekzistencën e saj është një reagim i tepërt e sistemit imunitar ndaj irrituesve të jashtëm, që shkakton inflamacion në shtresën sipërfaqësore të lëkurës.

Gjithashtu, shumë njerëz me ekzemë kanë mungesë të një proteine të quajtur filaggrin, e cila është thelbësore për ruajtjen e lagështirës së lëkurës. Pa filaggrin të mjaftueshëm, lëkura bëhet më e ndjeshme ndaj tharjes dhe depërtimit të substancave irrituese. Ndër shkaktarët më të zakonshëm që mund të çojnë në shpërthime mund të jenë produktet kimike të pastrimit, sapunët me aromë, tymi i cigares, alergjenët ambientalë si poleni apo myku, ndryshimet ekstreme të temperaturës, stresi emocional, dhe madje edhe disa ushqime si qumështi apo vezët.

Llojet e Ekzemës

Ekzistojnë disa forma të ndryshme të ekzemës, secila me karakteristikat e saj të veçanta. Dermatiti atopik është më i përhapuri, dhe njihet për shpërthimet e përsëritura dhe për shoqërimin e tij me alergjitë. Dermatiti pas kontaktit ndodh kur lëkura reagon ndaj një substance specifike si nikeli, latex-i apo detergjentët. Një tjetër formë, ekzema dyshidrotike, karakterizohet nga flluska të vogla dhe të dhimbshme në duar dhe këmbë. Nga ana tjetër, ekzema numulare shfaqet në formën e njollave të rrumbullakëta të thata dhe me kruarje, ndërsa dermatiti seborrheik prek zakonisht lëkurën e kokës dhe fytyrës, dhe njihet ndryshe si zbokthi.

Në disa raste, njerëzit mund të kenë më shumë se një lloj ekzeme në të njëjtën kohë, çka e bën diagnozën dhe trajtimin më sfidues. Prandaj është e rëndësishme të konsultoheni me një mjekët tanë specialistë për të përcaktuar llojin dhe planin më të mirë të trajtimit.

Diagnostikimi i Ekzemës

Diagnoza e ekzemës bazohet në ekzaminimin fizik dhe historinë mjekësore të pacientit. Mjekët mund të kërkojnë informacione rreth kohës kur filluan simptomat, faktorët që i përkeqësojnë këto simptoma, si dhe ndjeshmëria ndaj ushqimeve ose substancave të caktuara. Në raste të caktuara, mund të përdoren teste alergjie si “patch test” për të identifikuar alergjenët specifikë që ndikojnë në gjendjen e pacientit. Megjithatë, nuk ekziston një test i vetëm që e konfirmon ekzemën, prandaj vlerësimi klinik është i domosdoshëm.

Trajtimi dhe Menaxhimi i Ekzemës

Edhe pse ekzema nuk mund të kurohet plotësisht, ajo mund të menaxhohet me sukses përmes një kombinimi të trajtimeve mjekësore dhe ndryshimeve në stilin e jetesës. Mënyra më efektive përfshin qetësimin e kruajtjes, parandalimin e infeksioneve dhe ruajtjen e barrierës së lëkurës.

Medikamentet që përdoren përfshijnë kremra me përmbajtje kortizoli apo steroidesh, për të reduktuar inflamacionin, si dhe antihistaminikë oralë për të zbutur kruajtjen. Për raste më të rënda, mjeku mund të përshkruajë kortikosteroide orale, imunosupresantë apo ilaçe biologjike si dupilumabi, të cilat modifikojnë përgjigjen imunitare të trupit.

Përveç medikamenteve, terapitë alternative si akupunktura, ose aplikimi i vajit të kokosit mund të ndihmojnë në lehtësimin e simptomave. Megjithatë, gjithmonë këshillohet të konsultoheni me një profesionist para përdorimit të trajtimeve natyrore.

Ndryshimet në stilin e jetesës kanë një rol vendimtar. Mbajtja e lëkurës së hidratuar është hapi më thelbësor në menaxhimin e ekzemës. Përdorimi i hidratuesve të pasur me ceramide pas çdo dushi dhe shmangia e sapunëve të ashpër ose produkteve me aromë mund të ndihmojnë ndjeshëm. Gjithashtu këshillohet që të bëni dush me ujë të vakët, që nuk zgjat më shumë se 10 minuta.

Komplikimet dhe Ndikimi në Jetën e Përditshme

Ekzema e patrajtuar mund të çojë në komplikime serioze. Lëkura e hapur dhe e irrituar nga gërvishtjet mund të infektohet me baktere si Staphylococcus aureus, gjë që mund të kërkojë trajtim me antibiotikë. Ndikimi psikologjik është gjithashtu i thellë: shumë njerëz me ekzemë vuajnë nga ankthi, depresioni ose probleme me vetëvlerësimin, veçanërisht nëse simptomat ndikojnë në pamjen fizike apo ndërhyjnë me gjumin.

Në raste të rënda, ekzema mund të ndikojë negativisht në produktivitetin në punë, shkollë dhe marrëdhëniet sociale. Është e rëndësishme që personat e prekur të kërkojnë mbështetje jo vetëm mjekësore, por edhe emocionale, dhe të kenë një plan afatgjatë të kujdesit ndaj lëkurës.

Si të Parandaloni Shpërthimet e Ekzemës

Edhe pse nuk ka kurë, ekzistojnë shumë strategji për të parandaluar shpërthimet e ekzemës. Shmangia e shkaktarëve individualë është thelbësore. Kjo përfshin monitorimin e ushqimeve, produkteve të kujdesit personal dhe ekspozimit ndaj substancave irrituese. Mbajtja e një rutine të qëndrueshme për kujdesin ndaj lëkurës, që përfshin hidratim të përditshëm, zgjedhje të kujdesshme të veshjeve dhe kontrollin e stresit përmes ushtrimeve, meditimit apo teknikave të frymëmarrjes së thellë mund të bëjnë një ndryshim të madh.

Është e rëndësishme që edhe në periudhat kur simptomat janë minimale, personat me ekzemë të vazhdojnë me kujdesin bazë ndaj lëkurës. Kjo strategji parandalon rikthimin e simptomave dhe ndihmon në ruajtjen e shëndetit të përgjithshëm të lëkurës.

Pra, Si ta trajtojmë Ekzemën?

Ekzema është më shumë sesa një irritim i përkohshëm i lëkurës. Ajo është një gjendje kronike që kërkon vëmendje të vazhdueshme, mirëkuptim dhe përkushtim në mënyrë që gjendja të përmirësohet. Megjithatë, me mjetet e duhura dhe mbështetjen e specialistëve, është e mundur të arrihet një jetë pa shpërthime të shpeshta dhe me lëkurë të shëndetshme. Mjekët specialistë të Starmed Hospital, si dhe ekipi ynë i përkushtuar kujdesen që cdo mënyrë trajtimi të kryhet sic duhet, si dhe të menaxhojnë simptomat duke u kujdesur që ju të përfshiheni në cdo hap të trajtimit.

Nëse keni simptoma që përputhen me ekzemën ose nuk po përmirësohen me trajtime në shtëpi, është koha të flisni me një dermatolog. Diagnostikimi i hershëm dhe ndërhyrja e saktë mund të bëjnë një ndryshim të madh në jetën tuaj.